Voorste Kruisbandletsel
Schade aan de voorste kruisband komt frequent voor en ontstaat veelal tijdens een plotselinge draai (pivoterende) beweging van de knie. Mechanisch spreken we van een valgus/exorotatie trauma van de knie. Kruisbandletsel is binnen de orthopedie en de sportrevalidatie dan ook een veelbesproken onderwerp waar reeds veel onderzoek naar gedaan is en nog steeds wordt. Een voorste kruisbandletsel kan op twee manieren worden behandeld conservatief of operatief. Hierin spelt de invloed van het letsel op wensen ten aanzien van werk en sport een belangrijke rol.
Een belangrijke vraag is dan ook: Wat betekent een kruisbandbeschadiging voor ieder individu persoonlijk en moet ieder kruisbandletsel worden geopereerd?
Oorzaak
De voorste kruisband kan scheuren tijdens sporten of een ongeluk. Vaak wordt dit ervaren als een knappend gevoel bij het verdraaien van de knie en geeft daarna een instabiel gevoel. In de meeste gevallen wordt de knie binnen enkele uren heel dik (heamartros). Dit letsel komt vooral veel voor bij contact- en rotatiesporten zoals voetbal, hockey, korfbal en skiën.
Deze knieblessure komt 6x frequenter voor bij vrouwen dan bij mannen. Het acuut scheuren van de voorste kruisband kan voorkomen op alle leeftijden. De grootste groep patiënten is tussen de 12 en 30 jaar oud. Bij een kruisbandblessure wordt vaak ook bijkomstig letsel gezien van andere structuren zoals de meniscus, kraakbeen en binnenste- of buitenste knieband. Het stellen van de juiste diagnose is bepalend voor het behandelingsbeleid, duur van het herstel en de prognose voor (sport)activiteiten in de toekomst.
Kan de voorste kruisband herstellen?
Allereerst dienen bijkomende letsels van meniscus en binnenband adequaat te worden behandeld. Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat de voorste kruisband bestaat uit 2 onderdelen (bundels) die ieder zorgen voor een deel van de stabiliteit. Een voorste kruisbandscheur kan volledig zijn (= beide bundels kapot) of gedeeltelijk (maar 1 bundel gescheurd). Indien de voorste kruisband volledig gescheurd is zal deze niet meer herstellen.
Conservatieve behandeling
De mate van speling op de knie, in combinatie met de (sport)wensen van de patiënt, bepalen of een operatie van de voorste kruisband noodzakelijk is. Fysiotherapie en/of een brace kunnen soms voldoende zijn indien de mate van knie-instabiliteit beperkt is en er geen wens is tot contact- of rotatiesporten sporten. Doelstelling van de behandeling van een voorste kruisbandscheur is opheffen van het instabiele gevoel van de knie.
Operatieve behandeling
Er zijn verschillende operaties mogelijk om de kruisband te vervangen. Op de plaats waar de kruisband zat, wordt een nieuwe band gemaakt van lichaamseigen materiaal. Hiervoor gebruikt de orthopedisch chirurg bijvoorbeeld het middelste gedeelte van de patellapees met 2 botblokjes die daar aan vastzitten. Deze techniek wordt de Bone-Patella-Bone (BPB) genoemd. Het voordeel hiervan is dat de 2 botblokjes stevig met twee schroeven in boorkanalen in het boven- en onderbeen vastgezet kunnen worden. Een nadeel is dat patiënten tijdens het revalideren soms voor lange tijd pijn voelen aan de voorkant van de knie. Vooral bij hurken en het op de knieën zitten. Dus op de plaats waar de pees is uitgesneden. Een andere techniek die in de regel veelal gebruikt wordt is de hamstringpeesmethode middels een single of dubbel bundel techniek. Hierbij wordt een nieuwe kruisband gereconstrueerd vanuit de Gracillis en M. Semitendinosus van de patiënt.
Bij sommige patiënten wordt tijdens de kruisbandoperatie ook een extra bandje gemaakt als versterking van het gewrichtskapsel (anterolateraal ligament). Dit kan noodzakelijk zijn bij ernstige instabiliteit of laxiteit van de buitenband van de knie.
Post-operatief – Nazorg
Een voorste kruisband reconstructie wordt in de meeste gevallen in dagbehandeling uitgevoerd. Afhankelijk of er geen andere bijkomende letsels in de knie zijn aangetroffen mag de patiënt middels twee elleboogkrukken het been normaal belasten. De patiënt heeft vaak na 6 weken een poliklinische controle bij de behandelend orthopedisch chirurg. Patiënten krijgen het advies om binnen een week maar na 48 uur (vanwege drukverband)een afspraak te maken bij hun behandelend fysiotherapeut.
Werk en sporthervatting
De totale revalidatie na een voorste kruisband reconstructie duurt gemiddeld 9 tot 12 maanden. Een zittend beroep kan in de regel tussen 2 en 4 weken na de operatie worden hervat. Een staand beroep duurt langer (4-6 weken). Dit zijn algemene richtlijnen: afhankelijk van de reactie en zwelling van de knie kan dit korter of langer duren. Autorijden is onverstandig tot de eerste policontrole omdat u dan nog met krukken loopt. Fietsen op een hometrainer mag zodra u de trappers goed rond krijgt. Hardlopen kan in het algemeen na 8 weken mits de knie goed reageert, niet dik of pijnlijk is. Terugkeer naar contactsporten is meestal mogelijk na 9 maanden mits de revalidatie naar wens verloopt.
Mogelijke complicaties:
Complicaties na een voorste kruisband operatie zijn zeldzaam: wondstoornissen, infectie, trombose, schade aan bloedvat of zenuw en littekenweefsel in de knie. Deze complicaties komen bij minder dan 1% van de patiënten voor.
Mindset
Dit alles wordt bereikt door specifieke educatie van de patiënt en door een juist verwachtingsmanagement. Hier pre-operatief mee beginnen voorkomt post-operatief onduidelijkheden en onzekerheden.
Voorste Kruisband Revalidatie
Revalidatie is maatwerk! Individuele behandeling en begeleiding dient centraal te staan. praktijk centraal, want niet iedereen heeft hetzelfde doel wat je uiteindelijk na de revalidatie wilt bereiken.
Op de KneeCommunity website vind je verschillende bruikbare documenten zoals een patiëntendagboek en een flowchart met criteria die je kan hanteren om veilig performancetesten uit te voeren.